حدیث شناسی و آشنایی با علوم حدیث یکی از عوامل بسیار موثر در اجتهاد و کارشناسی معارف دینی به شمار می آید, که فراگیری این علم برای متخصصین در تمامی رشته های علوم اسلامی ضروریست.

احادیث و روایاتی که در اختیار داریم از ناحیه حامل رسالت و خاندان پاکش صادر گردیده به جهت عوامل فراوان سیاسی و اجتماعی دستخوش تعرض, دستبرد, تحریف و غیره گشته است.

اما همواره راویان و محدثان بزرگوار, با نقل سینه به سینه و صفحه به صفحه حدیث در دشوار ترین وضعیت ها آن ها را از گزند راهزنان حفض و به دست ما رسانده اند.

بدیهی است که استخراج احادیث صحیح و جوهر کلام معصومین نیازمند شناخت کلیدهای گشاینده این گنج های نهفته است, که در قالب علوم حدیث بیان می شود.

بدین جهت درس علوم حدیث که شامل تاریخ حدیث, درایه الحدیث, رجال الحدیث و فقه الحدیث می شود جزء دروس حوزه های علمیه قرار داشته و دارد.

بر این اساس معاونت آموزش حوزه علمیه قم, آشنایی مقدماتی با علوم حدیث را در برنامه درسی سطح یک که دوره عمومی می باشد, گنجاند و کتاب حاضر را که تالیف جناب حجت الاسلام علی نصیری می باشد و از مزایای متعددی برخوردار است به عنوان متن مطالعاتی برگزید. امید است کتاب حاضر مورد استقبال طلاب عزیز قرار گیرد و مرضی صاحب حوزه ها حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد.

«سنت» پس از قران دومین منبع دین شناخت به شمار می آید که تبیین و تفسیر کلیات قرآن را بر عهده دارد. اگر آموزه های قرآن را براساس روایت نبوي «إنما العلم ثلاثه: آية محكمة، أن فريضة عادلة، أو سنة قائمة؛ علم بر سه دسته است: نشانه ای استوار، یا واجبی میانه، یا سنتی برپا». به سه بخش اساسی عقائد، اخلاق و احکام تقسیم کنیم، «سنت» دیدگاه های اسلام را در این سه بخش به تفصيل تبیین می کند.
پاسخ گویی سنت در کنار قرآن، نشانگر اهمیت و جایگاه بلند آن است. بدین خاطر پیامبراکرم سنت را به عنوان قرین قرآن، دومین موهبت الهی برای خود دانسته است؛ آنجا که فرموده: «اوتیت القرآن ومثله معه؛ به من قرآن و با قرآن همسان آن(سنت) ارزانی شده است.
اهتمام پیامبر اکرم ا و اهل بیت طلا به تعلیم و انتشار اموزه های روانی و تاکید بر ثبت و ضبط آنها و نیز کوشش عموم صحابه، تابعان و شاگردان ائمه طلا در فراگیری حدیث، ثبت و نشر آن، به رغم ممانعت از کتابت و تدوین حدیث طی یک سده که در تاریخ حدیث اهل سنت اتفاق افتاد، حکایتگر نقش و جایگاه «سنت» است.
با آغاز تدوین سنت در سده سوم، هزاران روایت در قالب جوامع روایی، گردآوری شد و در پی آن دانش های تخصصی حدیث؛ هم چون علم رجال بخاطر ضرورت شناخت هرچه بیشتر راویان حدیث دراية الحديث برای تبیین تقسیمات و اصطلاحات حدیثی، پدیدار شد و هزاران اثر علمی گران سنگ به رشته تحریر درآمد. آنچه امروز با عنوان جوامع روایی، منابع مصطلح الحدیث و … در اختیار ما قرار گرفته حاصل چهارده کوشش بی وقفه و مستمر است, که اهتمام ما را برای بازشناخت این دانش و انتقال به نسل آینده می طلبد.

+ کاملترین مجموعه سوالات حوزه علمیه